„Znajdujemy się  w przełomowym momencie, kiedy inwestowanie w efektywność energetyczną może stanowić kluczowy czynnik w kształtowaniu konkurencyjności i innowacyjności UE oraz tworzeniu miejsc pracy” - można przeczytać w nowym badaniu przeprowadzonym przez EEFIG (Energy Efficiency - Financial Institutions Group)

Obecnie „Europa nie realizuje wystarczającej liczby publicznych i prywatnych inwestycji, by w sposób rzeczywisty poprawiać wydajność energetyczną”, wynika z raportu. Jeżeli to się nie zmieni, państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą nie sprostać długoterminowym celom na 2020 r. w zakresie efektywności energetycznej.

Działania na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej

Ważny charakter przyjęły teraz inwestycje w sektorze budowlanym. Głównie spowodowane są one rosnącymi cenami energii, a także rosnącym uzależnieniem importu energii (którego wartość osiągnęła 55 proc. całości importu w Europie w 2012 r.).

Inwestycje w efektywność energetyczną budynków nie tylko przyczynią się do poprawy jakości życia, ale również obniżą rachunki za energię. Tnąc 40 proc. końcowego zużycia energii wykorzystywanego przez budynki, uzyskamy wyraźny postęp w  redukcji emisji dwutlenku węgla w Europie. Zmniejszy to również rachunki za prąd mieszkańców.

Raport EEPIG rekomenduje m.in.: standaryzację najlepszych praktyk na rynku inwestycji efektywności energetycznej, uwzględniającą odpowiednie oznaczanie wydajności energetycznej na urządzeniach i szacowanie energooszczędności produktów czy wzmacnianie świadectw wydajności energetycznej (tzw. białe certyfikaty, mechanizmy stymulujące i wymuszające zachowania pro-oszczędnościowe).

Zwiększenie funduszy na inwestycje

W nowym budżecie UE w ramach Europejskiego Funduszu Strukturalnego i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego przeznaczono co najmniej 23 mld euro na wsparcie przechodzenia przez państwa członkowskie na gospodarkę niskoemisyjną. Energooszczędne projekty kwalifikują się do strumienia dochodów, podobnie jak energia odnawialna i prace nad infrastrukturą publiczną.

Tegoroczny raport organizacji CERES, świadczącej certyfikacje norm środowiskowych (TUTAJ) przewiduje, że od bieżącego roku do 2020 r. ponad 461 mld euro rocznie zostanie przeznaczonych na działania w zakresie efektywności energetycznej w budynkach. Nawet jednak ta suma nie zniweluje skali problemu. W celu samego ograniczania globalnego ocieplenia do akceptowalnych poziomów (do maksimum 2 stopnie w stosunku do okresu industrializacji), potrzebne będzie jeszcze dodatkowe 218 mld euro.

Kwota ta pokrywa się z prognozą Międzynarodowej Agencji Energii (IEA). Według niej potrzebne będzie każdego roku, aż do 2050, ponad 1 mld dolarów wydatków na czystą energię, aby zapobiec zmianom klimatu.

Zwiększanie inwestycji w zakresie efektywności energetycznej przyniesie „znaczne korzyści publiczne, m.in. wzrost zatrudnienia, obniżenie emisji zanieczyszczeń, zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i zmniejszenie uzależnienia danego państwa od importu energii od zagranicznych dostawców. Poprawi się również saldo budżetowe danego kraju” – podkreśla raport EEFIG.

Według Knauf Insulation, jednej z najszybciej rozwijających się marek z branży izolacyjnej, prawie 11 proc. ludności Europy w najbliższych latach nie będzie w stanie odpowiednio ogrzewać swoich domów. „Ceny energii elektrycznej i gazu wzrosły średnio o 5-6 proc. w latach 2008-2012. Kwestia poprawy efektywności energetycznej i paliwowej, może mięć ogromny wpływ na ubóstwo” - powiedział Tony Robson z  Knauf Insulation.

Ubóstwo energetyczne to sytuacja w której gospodarstwa domowe nie mają dostępu do energii, głównie z powodów finansowych. W stanie ubóstwa energetycznego w Europie znajduje się około 125 mln osób, wynika z publikacji EPEE (The European Partnership for Energy and the Enviromental, Europejskie Partnerstwo na rzecz Energii i Środowiska (TUTAJ).

Ukraiński kryzys

21 z 28 państw UE jest uzależnionych od rosyjskiego gazu. Kryzys na Ukrainie jeszcze wyraźniej podkreślił fakt, że Rosja nie jest wiarygodnym partnerem i że UE oraz państwa członkowskie muszą starać się uniezależniać energetycznie od Rosji.

Na trwającym 21 marca posiedzeniu Rady ministrów ds. energii UE oraz spotkaniu Rady Energetycznej UE-USA z 2 kwietnia, dominującym tematem była kwestię bezpieczeństwa energetycznego. Obie rady poszukiwały konstruktywnych rozwiązań mających przygotowywać kraje do samodzielności surowcowej. Według nich sprawa efektywności energetycznej jest „głównym elementem” w przyszłych ograniczeniach dostaw gazu z Rosji.

Efektywność energetyczna w Polsce

W Polsce w ciągu ostatnich 10 lat dokonał się ogromny postęp w zakresie efektywności energetycznej. Energochłonność PKB (iloraz konsumowanej energii pierwotnej lub finalnej i wartości produktu krajowego brutto) spadła o jedną trzecią. Nadal jednak efektywność polskiej gospodarki energetycznej jest trzy razy niższa niż w najbardziej rozwiniętych państwach UE i dwa razy niższa od średniej unijnej. Pomimo powyższych danych Polska posiada duży potencjał w zakresie oszczędzania energii, co jest charakterystyczne dla gospodarek intensywnie rozwijających się.

Według Tomasza Chmala, eksperta w obszarze energetyki z Instytutu Sobieskiego, prace nad poprawą efektywności energetycznej w Polsce nie są jednak skuteczne. „Polski rząd koncentruje się raczej na ograniczaniu emisji CO2 nie przykładając równie dużej wagi do wszystkich, niemniej ważnych komponentów na rzecz zwiększania efektywności energetycznej”, powiedział w rozmowie z EurActiv.

Według Ministerstwa Gospodarki, należy wzmocnić organy rządowe zajmujące się klimatem i energią, przestrzegać strategii energetycznej na rok 2050 i rozpocząć dialog na poziomie „władza-sektor-społeczeństwo”, co pozwoli na prowadzenie bardziej aktywnej polityki energetycznej. (jk)