Wielu z nas zastanawia się podczas budowy domu jaki rodzaj ogrzewania wybrać. Które będzie odpowiednie, czy powinno być to te najdroższe, najlepsze. Otóż wielu z nas w dzisiejszych czasach stawia na ekologię. Jednym z ekologicznych sposobów ogrzewania jest instalacja solarna. Z punktu widzenia inwestora zakup i montaż instalacji słonecznej powinien być dogłębnie przemyślany. Trzeba wziąć pod uwagę wszystkie za i przeciw. Trzeba się zdecydować gdzie powinny znajdować się kolektory słoneczne. Czy jest to odpowiednie miejsce, czy nie jest zaciemnione np. przez drzewa lub inne budynki, oraz przede wszystkim jakie będzie przeznaczenie takiej instalacji np. czy będzie ogrzewać budynek czy ogrzewać ciepłą wodę użytkową. No i jaki typ kolektora zamierzamy właściwie zakupić.

Dość popularnym wariantem umiejscowienia kolektorów słonecznych jest montaż na dachu. Ważne jest tu aby przynajmniej jedna z połaci była skierowana na południe. Jest to kwestia bardzo ważna, ponieważ skierowanie kolektora w inną stronę niż południowa wiąże się z spadkiem jego efektywności. Jeżeli natomiast montaż kolektorów na dachu jest niemożliwy można jako alternatywną lokalizację wybrać południową ścianę budynku, upewniając się, że nie jest ona zaciemniona przez inne budynki czy drzewa. Jest jeszcze jedna możliwość umieszczenia kolektorów słonecznych, na gruncie w pobliżu budynku. Jednak ma to swoje wady i zalety. Otóż zaletą jest łatwość dostępu w razie awarii do tak zainstalowanych kolektorów, lecz w takim przypadku są one bardziej narażone na uszkodzenia mechaniczne, najczęściej spowodowane przez zwierzęta i ludzi. Wymagają wówczas dodatkowych zabezpieczeń. Wymaga to wielu przemyśleń gdyż w razie chęci przeniesienia ich w inne miejsce nie jest to takie proste. Przy wyborze lokalizacji montażu kolektorów trzeba wybrać także miejsce na zamontowanie zasobnika na ciepłą wodę. Wówczas bierze się pod uwagę odległość między kolektorem a zasobnikiem na ciepłą wodę, nie może być ona zbyt wielka. Odległość ta powinna być nie duża ze względu na straty energii cieplnej i co ważne na zredukowanie długości przewodów rurowych a co za tym idzie oczywiście ograniczenie kosztów inwestycji. Ciekawostką jest w instalowaniu takiego systemu to iż w przypadku montażu instalacji na dachu czy na konstrukcji niezwiązanej na stałe z podłożem nie jest wymagane ani pozwolenie na budowę ani przyjęcie zgłoszenia budowlanego. Inna sprawą jest już montaż instalacji na własnym fundamencie, tu bez względu na wielkość instalacji wymagane jest pozwolenie na budowę.

Montaż kolektorów słonecznych z zachowaniem racjonalnych kosztów inwestycyjnych w naszej strefie klimatycznej niestety nie spełnia w 100% zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową. Dlatego rozważane są na podstawie układu biwalentnego t.zn., że dla przygotowania ciepłej wody użytkowej kolektory są uzupełniającym źródłem ciepła. W praktyce wychodzi to tak, otóż instalacje słoneczne charakteryzujące się największą efektywnością to te, które zapewniają do 30-40% zapotrzebowania rocznego na ciepło. Wynika to z dużych dysproporcji w nasłonecznieniu w poszczególnych miesiącach. Wiadomo w okresie letnim w naszym kraju energia ciepła jest o ok. 8 razy większa niż w okresie zimowym. Jeśli energia dostarczana do instalacji w okresie letnim jest przewymiarowana to niestety jest ona marnowana z powodu braku jej odbioru. Dlatego jeśli zwiększymy udział energii słonecznej w bilansie związanym z produkcją ciepła dla potrzeb c.w.u. ponad 30-40% dojdzie do spadku efektywności instalacji.

Dlatego warto zaznaczyć, iż jeśli chcemy za pomocą kolektorów słonecznych wspomagać ogrzewanie to jest to możliwe wyłącznie na początku i na końcu okresu grzewczego, gdzie zapotrzebowanie na ciepło jest w miarę względne (niskie), a zasoby energii dość wysokie. Dodajmy, że nawet nieznaczne wspomaganie ogrzewania energią słoneczną wiąże się z koniecznością rozbudowania pola kolektorów. Warto wówczas upewnić się czy mamy dość dużo miejsca na dachu lub na elewacji budynku w zależności od montażu dodatkowych kolektórów.

Nadmiar energii latem

Co zrobić aby ta energia się nie marnowała?

Otóż jednym z lepszych rozwiązań jest basen. Wiadomo nie każdy posiada w wyposażeniu swojego domu basen, ale w takim wypadku energia na pewno się nie zmarnuje.

Do wykorzystania kolektorów słonecznych w celu wspomagania centralnego ogrzewania warto zamontować kolektory pod dużym kątem (60-90º) wówczas zwiększa się ilość energii dostarczanej do kolektorów w środku zimy. Ważna jest także dobra izolacja cieplna ponieważ tylko takie kolektory, które charakteryzują się niskim współczynnikiem strat ciepła są doskonałym źródłem energii cieplnej zimą.

Jeśli dojdzie do zamiaru instalacji słonecznej, wówczas inwestor staje przed wyborem odpowiedniego do swoich wymagań kolektorów słonecznych. Otóż na polskim rynku dostępne są dwa typy kolektorów (płaskie i próżniowe rurowe) Każdy z nich ma swoje za i przeciw. Po ich dokładnym scharakteryzowaniu można stwierdzić, że w przypadku gdzie instalacja ma być przeznaczona do ogrzewania ciepłej wody użytkowej w okresie letnim odpowiednie będą kolektory płaskie. Po pierwsze są nie drogie i posiadają dość wysoką sprawność optyczną. Do instalacji przeznaczonej w celu wspomagania centralnego ogrzewania zdecydowanie nadają się kolektory próżniowe.

Są one bowiem w stanie wyprodukować użyteczną energię cieplną nawet przy niskich temperaturach otoczenia i słabym natężeniu promieniowania cieplnego, ponieważ posiadają niski współczynnik strat ciepła.

Gdy wiemy już jakiej instalacji potrzebujemy trzeba się zastanowić nad instalatorem. Trzeba przede wszystkim zwrócić uwagę na to czy instalator posiada certyfikat, świadectwo z zakresu doboru i montażu instalacji, taki dokument wydawany jest przez producenta kolektorów słonecznych na które się zdecydowaliśmy. Otóż wielu producentów jakby tu powiedzieć uzależnia udzielenie gwarancji od wykonania instalacji przez przeszkolonych przez siebie instalatorów. Jest to dobre wyjście ponieważ źle zainstalowane kolektory mogą być przyczyną częstych awarii. Gwarancji udziela się zazwyczaj od momentu uruchomienia instalacji. Jej długość jest bardzo różna i zależy od producenta (kolektory płaskie 2-12 lat większość 5-10 Lat), (kolektory próżniowe 2-8 lat z przewagą okresu 2 lat).

Okres wiosenno – letni jest najlepszym momentem na realizację takiej inwestycji. Pozwoli nam to na skorzystanie w lecie z ciepłej wody. Atutem jest tu temperatura znajdująca się na zewnątrz i przede wszystkim brak opadów, które są uciążliwe podczas montażu. Montaż takiej instalacji przy sprzyjających warunkach zajmuje ok 2 dni jeśli jest to mała instalacja a ok 7 dni jeśli jest to większa bardziej rozbudowana instalacja.

Czy taka instalacja jest opłacalna?

Otóż trudno jednoznacznie stwierdzić czy instalacja jest opłacalna czy nie. Bardzo dużo zależy od poniesionych kosztów instalacji. Inny zwrot kosztów będzie w przypadku montażu tańszych kolektorów płaskich, inny zaś przy montażu droższych próżniowych. Jednak bardziej ekonomiczne jest stosowanie kolektorów słonecznych do podgrzewania wody użytkowej. Właściwy dobór powierzchni solarów poprawia ekonomikę instalacji w taki sposób, że uzysk energii nie przekracza zapotrzebowania na energię w okresie letnim. Dzięki temu instalacja jest w stanie dostarczyć 30-40% rocznego zapotrzebowania na ciepłą wodę.

Reasumując podczas inwestowania w kolektory słoneczne należy pamiętać o jednym z głównych aspektów ekologii. Trudno jest ją bowiem przeliczyć na pieniądze.