Sprzedaż zezwoleń na emisje dwutlenku węgla pozwoli po raz pierwszy w historii na sfinansowanie szeregu ekologicznych projektów w walce przeciw ociepleniu klimatu. Komisja Europejska zainwestuje łącznie w 19 projektów w ramach programu NER 300 - serwis EurActiv.pl.

8 lipca Komisja ogłosiła plany wykorzystania funduszy pochodzących ze sprzedaży pozwoleń na emisje gazów cieplarnianych. Miliard euro uzyskany zostanie przeznaczony na realizację 19 ekologicznych projektów w 12 krajach członkowskich: Chorwacji, Cyprze, Danii, Estonii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Łotwie, Portugalii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoszech.

Uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych udzielane są krajom członkowskim w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (ETS, Emmissions Trading Scheme), którego celem jest ograniczenie szkodliwych emisji. ETS obowiązuje 12 000 fabryk, elektrowni i innych zakładów przemysłowych w UE. Większości uprawnień do emisji początkowo udzielano bezpłatnie, a państwa członkowskie miały prawo do wystawienia części zezwoleń na aukcje. Drastyczny spadek cen zezwoleń (obecne 5 euro za tonę w porównaniu do 30 euro w 2008 r.) zmusił jednak KE do wycofania bezpłatnych uprawnień z rynku w celu podwyższenia  ich wartości.

Program NER 300

Wspomniany wcześniej miliardowy budżet stanowi część programu NER 300 („Rezerwa dla nowych instalacji 300”). Strategia ta przewiduje przydział 300 zezwoleń dla nowych członków i jest trzecią fazą wdrażania całego systemu ETS.

Zgromadzone w ramach programu pieniądze mają trafić do komercyjnych inwestorów w obszarze CCS (system wychwytywania i składowania dwutlenku węgla bezpiecznego dla środowiska) oraz RES (innowacyjne technologie z zakresu energii odnawialnej). Trwa właśnie druga tura wnioskowania o przyznanie środków na dofinansowanie tych projektów.

Z racji, że ze środków zgromadzonych w ramach NER 300 sfinansować można tylko 50% sumy potrzebnej na realizację danego przedsięwzięcia, konieczne jest pokrycie drugiej połowy wymaganych nakładów przez państwa członkowskie. Z tego względu polski projekt instalacji do otrzymywania etanolu z celulozy w Goświnowicach nie doszedł do skutku – przy pierwszej turze wnioskowania o dotacje z NER 300 Polska nie potwierdziła chęci współfinansowania projektu.

Wybór 19 projektów, które otrzymają dofinansowanie, dokonany został zgodnie ze ścisłymi i rygorystycznymi kryteriami. Państwa członkowskie sprawdziły najpierw, na ile przydatne są tereny przemysłowe, na których projekty mogłyby zostać zrealizowane. Projekty trafiły do  następnie do analityków Europejskiego Banku Inwestycyjnego, którzy ocenili propozycje pod kątem technicznym i finansowym. Ostateczna decyzja KE w kwestii dofinansowania projektów zapadła 4 lipca.

Z miliarda euro skorzystają projekty z rozmaitych obszarów. Sfinansowane zostaną elektrownie słoneczne, oceaniczne oraz geotermalne; środki trafią ponadto do inteligentnych sieci elektrycznych (smart grids). 

Connie Hedegaard, komisarz ds. działania w dziedzinie klimatu, wiadomość o uchwalonych środkach przyjęła entuzjastycznie: „Przyznany przez nas miliard euro pozwoli przyciągnąć  kolejne 900 milionów euro z inwestycji prywatnych. Mamy więc do czynienia z dwoma miliardami euro zainwestowanych w przyjazne środowisku technologie w Europie. To ogromny wkład w redukcję miliardowego rachunku energetycznego, który Europa codziennie musi płacić za import swoich paliw kopalnych”.

Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej projekty zwiększą produkcję energii odnawialnych w UE o niemalże 8 TWh (terawatogodzin). To tyle samo energii, ile rocznie wytwarzają łącznie Cypr i Malta.